Brezilya’da 30 Ekim 2022 tarihinde genel seçim heyecanı vardı. Başkanlık yarışında, yüzde 50,9’a karşı yüzde 49,1 oy oranıyla Lula da Silva, rakibi Brezilya başkanı Jair Bolsonaro karşısında yarışı kazandı.

Lula, daha önce 2002 ve 2006’da başkanlık yapan, metal işçisi kökenli İşçi Partili bir sendikacı. 2000’li yıllardan itibaren dünyanın da ilgisini çeken, popülaritesi yüksek bir siyasetçi. 2018’de de başkanlık adaylığı 2017’de yolsuzluk suçlamalarından dolayı mahkum edilmesi ve ardından tutuklanması nedeniyle reddedilmişti; 2019’da hapishaneden çıkan Lula, kaldığı yerden başkanlık için mücadele etmeye devam etti.

İki turlu seçim sisteminin geçerli olduğu Brezilya’da, ilk tur 2 Ekim’de yapılmıştı. Bu seçimlerdeki Brezilya genel seçimlerinde, başkanın yanı sıra, başkan yardımcısı, Ulusal Kongre, valiler, vali yardımcıları ile tüm federe bölgelerin yasama meclis üyeleri için de oy kullanıldı. Bir yanda dünyada popüler bir lider olan Lula’nın yeni küresel sorunlar karşısında izleyeceği politikalar öte yandan Brezilya’daki toplumsal eşitsizliği ortadan kaldırmak için uygulayacağı ekonomik politikalar, büyük bir merakla bekleniyor.

Seçim sonuçlarının açıklanmasından sonra, 2021 ABD seçimlerini hatırlatan protestolar Brezilya’da da Bolsonaro taraftarları tarafından başlatıldı. En dikkat çekici olan ise kamyoncuların eylemleri oldu. Yüzlerce tır ve kamyon, mevcut başkan Bolsonaro’nun görevde kalması için Rio ve Sau Paolo’da otoban ve ana yolları kapatmış durumdalar.

Bolsonaro’nun Lula’yı tebrik etmemesi, Lula için başkanlık koltuğunu etkileyecek mi? Mevcut başkan Bolsonaro seçimden iki gün sonra 1 Kasım’da yaptığı kısa konuşmasında Anayasaya bağlı kalacağını ve devir teslim işlemleri için genelkurmay başkanı’na yetki verdiğini açıkladı. Lula’yı açık bir biçimde tebrik etmese de Bolsonaro’nun bu açıklaması seçim sonuçlarını kabul ettiği şeklinde yorumlanıyor.

Halk neden Bolsonaro’yu ikinci kez başkan seçmedi? İki konu ön plana çıkıyor:
Covid-19 pandemisini ciddiye almaması ve etkili bir mücadele yürütmemesi.

Kayıtlara göre Covid-19 nedeniyle 700.000 kişinin hayatını kaybetmesi ile Bolsonaro’ya yönelik tepkiler arttı.

İkincisi Amazon ormanlarının ormansızlaştırma politikası. Görev süresi boyunca Amazon’daki ormansızlaştırma düzeyinde meydana gelen artış, iklim değişikliğiyle mücadele için verilen çabalara küresel düzeyde bir darbe olarak nitelendirildi. Özellikle yerlilerin tepkisi dikkat çekici.

Aşırı sağ kanadın temsilcisi, asker kokenli Bolsonaro’nun siyasetteki etkisini arttıracağı tahmin ediliyor. Ülkenin en büyük kenti Sau Paolo’da yeni valinin Bolsonaro’nun ekibinden olması, bu tahminleri güçlendiriyor.

Seçimi kazanan Lula ise, daha önce 2002 ve 2006’de başkanlık yapan, metal işçiliğinden gelen eski bir sendikacı. “Brezilya’yı yeniden inşa etme” sözü veren Lulanın, toplumsal eşitsizliğin azaltılması için hangi politikaları uygulayacağı merakla bekleniyor. Yetersiz yatırımlar nedeniyle zayıflayan kamu hizmetlerini yeniden güçlendirmesi, enerji fiyatlarını düşürmesi, enflasyon ve yoksullukla mücadele etmesi gerekecek. Yıllardır devam eden kuraklık nedeniyle gıda üretiminde yaşanan sorunlar da var.

Lula, 2000’li yıllarda yaptığı gibi, özellikle en yoksul ailelerin çocuklarının okula devam etmesini sağlayan Bolsa Familia gibi yeni kamu politikası araçları geliştirebilecek mi? Bu soruya vereceği cevap ve yoksul Brezilyalılar arasındaki popülaritesi, uygulayacağı kamu politikalarına bağlı görünüyor.

Brezilya’da siyasi yelpazenin karşıt taraflarında yer alan iki aday arasında geçen sert yarış bitse de Lula’nın yoksullukla, eşitsizlikle, kuraklık ve gıda sorunuyla, doğayla mücadelesi bir kez daha başlıyor.